Burgerschap en sociale integratie in Hellig Hart
Maatschappelijke ontwikkelingen als individualisering en een multiculturele samenleving vragen dat scholen actief burgerschap en sociale integratie bevorderen. Actief burgerschap is het kúnnen en wíllen deelnemen aan de samenleving, dichtbij (bijv. in de wijk) en veraf. Burgerschap gaat over diversiteit, acceptatie en tolerantie. Het vraagt ook reflectie op het eigen handelen, een respectvolle houding en een bijdrage aan de zorg voor je omgeving. Aandacht voor het versterken van burgerschap en integratie is niet nieuw voor het onderwijs. Het gaat dan om aandachtsgebieden als intercultureel onderwijs, de pedagogische taak van de school, sociale, morele en levensbeschouwelijke vorming en milieu- en mensenechteneducatie, die de afgelopen decennia in meer of mindere mate een plek hebben gevonden binnen het (primair) onderwijs. Vanaf 2006 zijn echter alle scholen verplicht om aandacht te besteden aan burgerschap en sociale integratie. Een school is te beschouwen als een samenleving in het klein, zeker een openbare school met kinderen van velerlei denominaties. Basisscholen hebben, als oefenplaats voor het (volwassen) leven, dan ook een geweldige kans om een wezenlijke bijdrage te leveren aan datgene waar de maatschappij beslist behoefte aan heeft, namelijk burgerschap en samenhang. Zonder wederzijds respect zal dat niet gaan, en een respectvolle houding veronderstelt begrip, en begrip kan weer niet zonder kennis. Burgerschap en sociale integratie zijn geen aparte vakken of vormingsgebieden, maar komen in meerdere leergebieden aan de orde. Ook in het vak godsdienst/levensbeschouwing. Eén van de pijlers van het vak is het filosofisch of levensbeschouwelijk gesprek. Door met elkaar in gesprek te gaan / te filosoferen nemen kinderen deel aan een democratische praktijk; de deelnemers in het gesprek zijn gelijkwaardig, hebben een gelijke kans invloed op het proces uit te oefenen; in het gesprek gaat het om meningsvorming, vrije meningsuiting, en -uitwisseling. Dialoog is de basis. Kortom, ons inziens een belangrijke bijdrage aan democratische burgerschapsvorming. De reeds ontwikkelde projecten van Hellig Hart proberen kinderen al op jonge leeftijd kennis, houding en vaardigheden mee te geven op het gebied van burgerschap en sociale cohesie. Middels actualisering trachten we deze maatschappelijke opdracht extra aandacht te geven.
Deze actualisering is ontleend aan de eerste serie projecten Heb 't lef! die in het studiejaar 2007 - 2008 op de Hogeschool Edith Stein/OCT is ontwikkeld.
De methode Hellig Hart hanteert bij de concretisering van dit maatschappelijke doel de door het SLO (Stichting Leerplan Ontwikkeling) beschreven kernbegrippen, te weten:
DemocratieDe school is voor de leerling de meest directe vorm waarin de samenleving zich manifesteert. In de klas, op het schoolplein wordt de leerling geconfronteerd met meningsverschillen, ruzie, pestgedrag, geweld maar ook met inspraak, groepsvorming en gemeenschap. Op school wordt de leerling gestimuleerd voor zijn mening uit te komen en die te onderbouwen met argumenten. Participatie Scholen staan voor de uitdaging om een constructieve basis te leggen voor participatie op politiek, sociaal, economisch en cultureel vlak. Meer én bewust investeren in de actieve betrokkenheid van leerlingen, ouders en leerkrachten bij de school als leer- en leefgemeenschap staat hierbij centraal. Identiteit Identiteitsontwikkeling heeft een relatie met levensbeschouwelijke en morele ontwikkeling, maar is nog breder. Het heeft te maken met het zelfbeeld, hoe je in de wereld staat, hoe jij jezelf ziet ten opzichte van anderen. Met te onderzoeken wie jezelf bent, wat je kunt, wat je wilt, wat voor jou het goede leven is en welke keuzes je maakt. Door onderzoek te doen naar de waarden die (voor jou) belangrijk zijn geef je hier specifieke invulling aan. Dat geldt voor het individu maar ook voor de school. |
